انتقال قهری عبارت است از انتقال اموال به دیگری بنا به سببی که ناشی از اراده و توافق طرفین نباشد مانند فوت شخص که موجب انتقال قهری اموال متوفی به ورثه می گردد. بنابراین ورثه شخص سهامدار پس از فوت او به قائم مقامی از متوفی، جزو سهامداران شرکت می شوند و دارای همان حقوقی که متوفی در شرکت داشت، مانند حق دادن رای و حق دریافت سود می باشند.
در این صورت پرسشی که مطرح می شود آن است که اثر انتقال قهری سهم بر شرکت و بر قائم مقام شریک سابق چیست ؟ پاسخ به این پرسش آسان نیست زیرا جز در شرکت های بزرگ، شخصیت شرکا حائز اهمیت است و حال آنکه انتقال قهری سهم، شرکت را با شریک یا شرکای ناخواسته مواجه می سازد بنابراین باید برای ایجاد تعادل میان منافع شرکت و انتقال گیرنده سهم راهی مناسب یافت.
در این مقاله به بررسی آثار انتقال قهری سهم در شرکت با مسئولیت محدود، تضامنی و نسبی می پردازیم.
-
آنچه در این مطلب می‌خوانید... نمایش
آثار انتقال قهری سهم در شرکت سهامی :
همان طور که می دانیم، چون در شرکت های سهامی، سرمایه شرکت وثیقه طلب طلبکاران است و شخصیت شرکا در آن اهمیت ندارد بنابراین نقل و انتقال سهم در آن آزادانه است. یعنی شریک می تواند در مواقع لزوم، با انتقال سهمش از شرکت خارج شود.
لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت در مورد آثار انتقال قهری سهم ساکت است و به علاوه در اسباب انحلال شرکت نیز سخنی از انتقال قهری سهم نیست بنابراین می توان نتیجه گرفت که وقوع این امر، تاثیری در حیات شرکت سهامی ندارد.
-
آثار انتقال قهری سهم در شرکت با مسئولیت محدود، تضامنی و نسبی :
– شرکت بامسئولیت محدود :
قانون تجارت در مورد شرکت با مسئولیت محدود انتقال از طریق ارث یا وصیت را ممنوع مکرده است. بنابراین، چنین انتقالی کاملاَ امکان پذیر است. برخلاف آنچه در مورد شرکت های اشخاص صادق است، در شرکت با مسئولیت محدود ، فوت شریک موجب انحلال شرکت نیست، مگر آنکه اساسنامه چنین امری را پیش بینی کرده باشد. ( بند ” د” ماده ۱۱۴ ق. ت ) . نتیجه منطقی این قاعده این است که وراث و نیز موصی له نیز به اخذ توافق شرکا ندارند تا شریک شرکت تلقی شوند.
اولین اثر انتقال سهم الشرکه ایجاد حق مالکیت برای منتقل الیه نسبت به سهم الشرکه انتقال دهنده یا متوفی است. مع ذلک کسی که سهم الشرکه به او منتقل می شود، همان اندازه حق دارد که شریک انتقال دهنده یا متوفی داشته است. به همین دلیل، هر گاه شریک انتقال دهنده یا متوفی دارای حق معیوبی بوده باشد، عیب حق او به منتقل الیه نیز منتقل می شود. در نتیجه ، شرکت می تواند هرگونه ایرادی را که می توانست در مقابل انتقال دهنده اقامه کند، در مقابل انتقال گیرنده نیز مطرح کند. نتیجه دیگر انتقال این است که شریک به نسبت حقی که در شرکت پیدا کرده، محق به دریافت سود است و همچنین در تحمل زیان نیز باید شریک باشد. ( ماده ۱۰۸ ق. ت )
استحقاق بردن سود و تکلیف تحمل زیان از روزی شروع می شود که انتقال گیرنده مالک سهم الشرکه می شود.
– شرکت تضامنی و نسبی :
در مورد شرکت تضامنی، انتقال قهری یعنی انتقال سهم یکی از شرکای شرکت تضامنی بدون قصد و اراده او.
در این رابطه، بند ” و ” ماده ۱۳۶ فوت شریک را با رعایت ماده ۱۳۹ موجب انحلال دانسته است و آنگاه در ماده ۱۳۹ مقرر داشته است :
” در صورت فوت یکی از شرکا بقای شرکت موقوف به رضایت سایر شرکا و قائم مقام متوفی خواهد بود … ”
بنابراین، فوت و انتقال قهری سهم به خودی خود موجب انحلال شرکت نیست بلکه اعلام عدم رضایت هر یک از طرفین به منزله انحلال شرکت خواهد بود.
ماده ۱۸۹ همین حکم را به شرکت نسبی نیز تسری داده است.
