شرکت نسبی چیست؟

شرکت نسبی :

طبق ماده ۱۸۶۳ قانون تجارت، شرکت نسبی به آن دسته از شرکت ها گفته می شود که برای امور تجاری، با نام مخصوص میان حداقل دو نفر تشکیل می شود که مسئولیت هر کدام از شریک ها با اندازه سرمایه ای است که در شرکت به اشتراک گذاشته اند. ثبت شرکت نسبی و تضامنی بسیار شبیه به هم هستند ولی دارای تفاوت های بسیار کوچکی نیز می باشند. به عنوان مثال، در یک شرکت تضامنی، شرکا در مقابل طلبکاران متضامناً مسئول پرداخت قرض ها د دین های شرکت هستند، در صورتی که در یک شرکت نسبی، طبق ماده ۱۸۶، اگر دارایی شرکت برای بدهی های شرکت کافی نباشد، هر کدام از شریک ها فقط به اندازه آورده خود در شرکت نسبی، مسئول پرداخت قروض می باشد.
به طور مثال در ثبت شرکت نسبی که با ۴ نفر عضو ثبت می شود ممکن است سرمایه ها بدین شکل باشد که نفر اول یک دوم سرمایه شرکت نسبی را پرداخت کرده باشد و نفر دوم یک چهارم سرمایه شرکت نسبی را پرداخت کرده باشد و نفر سوم و چهارم به شکل مساوی هر کدام یک چهارم سرمایه را پرداخت کرده باشند، که در این حالت بدهی های شرکت نسبت به باقیمانده طلب پس از استهالاک سرمایه آن بیشتر باشد، مسئولیت هر کدام ار شرکا در این شرکت با هم فرق می کند. یعنی شریک اول یک دوم بدهی ها، شریک دوم یک چهارم بدهی ها و شریک سوم و چهارم نیز به شکل مساوی هر کدام یک چهارم مسئولیت پرداخت بدهیها و دیون را برعهده دارند. مسئولیت شرکا در شرکت های نسبی بدین ترتیب است که چون در شرکت های نسبی، مسئولیت هرکدام از شریک ها در مقابل اشخاص ثالث، فقط به اندازه نسبت سرمایه ای است که در شرکت گذاشته اند، یک مشکل به وجود می آید و آن اینکه قانون تعیین نکرده است که آیا شرکا می توانند در مقابل اشخاص ثالث برخلاف ماده ۱۸۳ و ۱۸۶ قانون تجارت عمل نمایند یا نه. برای درک بیشتر این مساله به شرکت های تضامنی اشاره می کنیم که طبق قانون، اگر دارایی شرکت برای پرداخت بدهی های شرکت کافی نباشد، هر کدام از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت را دارند و اگر هر قراری برخلاف این بند بین شرکا باشد، خود به خود باطل می شود. ولی همچین ماده ای در قانون برای شرکت های نسبی گذاشته نشده است. حال این مساله مطرح می شود که آیا شرکا در یک شرکت نسبی می توانند مسئولیت خود را به شکلی غیر از آنچه که در ماده ۱۸۳ است، مشخص نماید یا خیر؟ برای پاسخ به این سوال می توان به ماده ۱۱۹ قانون تجارت اشاره کرد که بسیار شبیه به ماده ۱۸۵ قانون تجارت می باشد. در حقیقت قانونی که برای شرکت های تضامنی صدق می کند، برای شرکت های نسبی اعمال نمی شود. در ماده ۱۸۵ قانون تجارت چنین مقرر شده است که : ” در یک شرکت تضامنی منافع به نسبت سهم الشرکه میان شرکا تقسیم می گردد، مگر اینکه شرکت نامه غیر از این ترتیب مقرر کرده باشد.” این قانون را نمی توان در مورد شرکت های نسبی استفاده کرد و اگر شرکا مقرر کرده باشند که مسئولیت یکی از شرکا در مقابل ضرر و زیان، نسبتی کمتر از سهم الشرکه وی و یا محدود به سرمایه او در شرکت باشد، چنین شرطی باطل می باشد.

نام گذاری شرکت نسبی :

نام گذاری در ثبت شرکت نسبی دارای قاعده و قانونی خاص است که به طور کامل در ماده ۱۸۴ قانون تجارت شرح داده شده است. ” در اسم شرکت نسبی، ذکر حداقل نام یک نفر از شرکا الزامی می باشد. اگر اسم شرکت شامل نام شرکا نباشد، بعد از اسم شریک یا شریک هایی که ذکر شده است، عباراتی مانند “شرکا” و یا “برادران” الزامی می باشد. بنابراین در نام شرکت نسبی باید نام تمامی شرکا باشد یا عباراتی مانند ” و شرکا” یا ” وبرادران ” یا ” و پسران ” و … می توانید استفاده نمایید. علاوه بر این باید کلمه ” شرکت نسبی ” در پایان نام شرکت حتما قید شود تا هر شخصی با دیدن نام این شرکت متوجه نوع شرکت که شرکت نسبی می باشد شود، و نوع مسئولیت شرکت را بداند.

ثبت شرکت نسبی :

برای ثبت شرکت نسبی باید ابتدا شرکتنامه را تنظیم کرد و سپس آن را امضا نمود و در مرحله آخر تمام سرمایه را پرداخت نمود. اگر به هر دلیلی سرمایه شرکت به طور کامل پرداخت نشود، شرکت نسبی قابل ثبت نمی باشد. سهم هر کدام از شریک ها می تواند نقدی یا غیر نقدی باشد. سهم نقدی حتما باید در ابتدای ثبت شرکت، پرداخت گردد و سرمایه غیر نقدی نیز باید با رضایت تمامی شرکا در زمانی دیگر تسلیم گردد.

اداره شرکت نسبی :

بعد از ثبت شرکت نسبی، شرکت توسط مدیر اداره می شود که می تواند مدیر از میان شرکا انتخاب شود یا خارج از شرکت باشد. تعداد مدیر برای شرکت نسبی حداقل یک نفر است بنابراین می توان چند مدیر نیز برای این مورد انتخاب نمود. مسئولیت مدیر یا مدیران در مقابل شرکا همان مسئولیت وکیل در مقابل موکل است. تمامی اختیارات و محدودیت های مدیر شرکت نسبی در اساسنامه به طور کامل قید می گردد. اگر مدیر خارج از اختیارات خود، اقداماتی انجام دهد که باعث ضرر شود، مسئولیت آن با خود شخص مدیر می باشد ولی اگز مدیر در حیطه اختیارات خود اقداماتی را انجام دهد که باعث به وجود آمدن زیان گردد، مدیر هیچگونه مسئولیتی نخواهد داشت. در ثبت شرکت نسبی شخصیت شرکا زمانی موثر می باشد که امور اساسی شرکت به اتفاق آنها انجام گردد. هیچ کدام از شرکا نمی تواند سهم خود را به دیگری بدون رضایت دیگر شرکا انتقال دهد. طبق ماده ۱۸۸ قانون تجارت، بعد از انتقال سهم الشرکه، هر شخصی که به عنوان شریک جدید در شرکت نسبی وارد شود، به نسبت سرمایه ای که به شرکت می آورد، مسئولیت پرداخت بدهی ها را دارد. در ضمن شرکا حق رقابت با شرکت نسبی را ندارند و بدون رضایت دیگر شرکا نمی توانند به تجارتی که همنوع تجارت شرکت نسبی است، فعالیت داشته باشد. همچنین شرکا نمی توانند مدیر شرکتی باشند که موضوع آن با نوع تجارت شرکت یکسان باشد. نحوه سود و زیان در شرکت های نسبی بدین شکل می باشد که هر کدام از شرکا به نسبت سرمایه ای که در شرکت دارند، می توانند از سود و زیان بهزه مند گردند، مگر این که اساسنامه شرکت نسبی خلاف این مورد تنظیم شده باشد. اگر دارایی شرکت برای پرداخت بدهی ها کافی نبود، شرکا به نسبت سرمایه در مقابل اشخاص ثالث مسئولیت پرداخت دارند، حتی اگرشرکتنامه یا اساسنامه برخلاف این مورد تنظیم شده باشد. پس قراردادهای میان شرکا موثر تر است و برای اشخاص ثالث ممکن است تاثیری نداشته باشد. اگر در نتیجه ضررهای وارد شده به شرکت، سرمایه شرکت کاهش بیابد، تا زمانی که این کمبود سرمایه جبران نگردد، هیچ سودی به شرکا تعلق نمی گیرد و در حقیقت پرداخت سود در این حالت ممنوع است. اگر شرکت نسبی دارای طلبکار بود، تا زمانی که شرکت هنوز دایر است و منحل نشده است، مطالبه بدهی ها باید از خود شرکت انجام گیرد. اما اگر شرکت نسبی منحل شده بود، طلبکاران می توانند به هر کدام از شرکا به نسبت سرمایه ای که در شرکت دارند، مراجعه نمایند. در صورتی که شرکا به طلبکاران شرکت بدهکار باشند و یا بدهکاران شرکت طلبی از شرکا داشته باشند، تا زمانی که شرکت دایر است و هنوز منحل نشده است، نمی توانند به تهاتر استناد نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه ثبت شرکت و ثبت برند با کارشناسان موسسه راه روشن به رایگان مشاوره کنید.

اگه این نوشته مفید بود براتون امتیاز بدین
برای مشاوره رایگان تماس بگیرید